Drama nedir?
Drama kavramını, herhangi bir olayı, duyguyu, düşünceyi, yaşantıyı, durumu, hayali ya da yazınsal bir metni bir kurgu içinde rollere girerek aktarılması olarak açıklayabiliriz.
Dramanın çıkış noktasına baktığımızda; İlk çağlarda insanların av ve avcı rollerine girerek yaşadıklarını bir kurgu içinde canlandırarak kendi kabilelerine anlatma yolu olarak ortaya çıktığını görürüz.
Sonraki zamanlarda drama farklı yönlerden zenginleştirilerek Tiyatro, Sinema, Roman, Hikaye gibi görsel ve yazınsal birçok alanın da temelinde yer almıştır
Diğer taraftan drama, eğitim, psikoloji, kişisel gelişim gibi farklı alanlarda bir yöntem olarak kullanılmış ve Eğitimde drama, Psikodrama, Yaratıcı drama, Sosyodrama gibi isimler almıştır.
Yaratıcı Drama Nedir?
Yaratıcı drama, drama süreçlerinde katılımcıların herhangi bir konuyu, olayı, kavramı, yaşantıyı…kendi yaşantısal (Duygu, düşünce, gözlem, yaşantı, bilgi, yaratıcılık) süreçlerinden faydalanarak yapılandırmasına ortam sağlayan yaklaşımlar ve farklı aşamaların yer aldığı bir plan çerçevesinde gerçekleştiriyor olması ile dramadan ayrışır.
Daha anlaşılır bir anlatımla yaratıcı drama, katılımcıların drama teknikleri ve oyunsu süreçler yoluyla herhangi bir konuyu kendinde var olanları kullanarak yeniden yapılandırdığı, amacı, aşamaları ve çerçevesi olan bir yöntemdir.
Türkiye’de ilk dile getiren ve uzun yıllar bu alandaki çalışmaları ile yaratıcı dramanın günümüzde geldiği düzeye büyük katılar sağlayan Prof.Dr.İnci San, dramanın önüne “yaratıcı” kelimesi eklemesini ekleyerek, yazılmış bir metne bağlı kalmadan katılımcıların kendi yaratıcı buluşları, özgün düşünceleri ve bilgilerine dayanarak oluşturdukları eylem durumları ve doğaçlamalar, canlandırmalardır olarak ifade eder.
Yaratıcı Dramanın Aşamaları ve Kullanılan Teknikler Nelerdir?
Bir grupla çalışırken öncelikli olan ve hatta şart olan katılımcının sürece ilgisi ve o anda olmasıdır. Bir yaratıcı drama oturumu da (dersinde) kişilerin bir önceki duygu ve düşünceden sıyrılarak o ana odaklanmasını, merak ve ilgi oluşmasını, katılıma istek duymasını sağlayan oyunsu etkinliklerin yer aldığı ISINMA AŞAMASI ile başlar.
Çalışma, Isınma aşamasından sonra kişilerin, konu ile ilgili kendi var olanları o anda sözel ya da bedensel olarak ortaya koyabilmelerine ortam sağlayan DOĞAÇLAMA AŞAMASI uygulanır.
Bir diğer aşama olan CANLANDIRMA AŞAMASI, kişilerin konuyu çok yönlü incelemesi, anlaşılması ve çıkarımlarda bulunabilmesi için, kazanıma uygun yönergeler doğrultusunda hazırladıkları ve içinde birçok farkındalık, öğrenme ve gelişme anları bulunan rol oynama ve doğaçlama çalışmaları gerçekleştirir.
Yaratıcı drama yöntemli bir çalışmanın sonunda kişilerin, süreç içinde kazanıma ulaşma düzeylerini ortaya çıkarmak amaçlı etkinlikler yapılır. Aynı zamanda pekiştirici etkisi olan bu süreç DEĞERLENDİRME AŞAMASI’dır.
Yaratıcı drama çalışmalarının tüm aşamalarında, doğaçlama, canlandırma, röportaj, toplantı, Bilinç koridoru, Flash back, Boş ekran, Dedikodu halkası, Sıcak sandalye, Pantomim… gibi daha birçok yaratıcı teknikler kullanılır.
Yaratıcı Dramanın Faydaları Nelerdir?
Yaratıcı dramanın kullanıldığı alana yönelik amaç doğrultusunda kazanımları olduğu gibi, her uygulamada kendiliğinden oluşan faydaları vardır.
Yaratıcı drama, oyunsu süreçler ve teknikler ile kişilerde merak ve ilgi oluşturarak sürece kendiliğinden katılmalarını, süreçte kalmalarını ve süreçten haz almalarını sağlar.
Yaratıcı drama süreçlerinde yargıların olmaması, kişide güven ve rahatlık duygusu yaratırken, ilerleyen süreçte kendini daha rahat ifade edebilmesini sağlar.
Yaratıcı drama, kişilerin farklı kimliklere girerek, birbirleri ile etkileşim içinde olmasını sağlar. Bu etkileşim sürecinde kişiler, kendi girdiği rol ve etkileşimde bulunduğu diğer rollerle empati kurmaya çalışır.
Yaratıcı drama, soyut ya da somut her şeyi roller üzerinden kişileştirebilir. Böylelikle, rolüne girdiği kişiyi, duyguyu, düşünceyi, bilgiyi, kavramı, nesneyi, yeri… ve diğer kişileştirilmiş rollerle olan ilişkilerini tanıma, inceleme anlamlandırabilme imkanı bulur.
Yaratıcı drama, kişilerin süreç içinde farklı duyguları tanımalarını ve sebeplerini fark edecekleri ortamlar yaratır.
Yaratıcı drama, kişilerin kendi yaşantısal süreçlerini kullanmalarına ve yaşamı deneyimlemelerine imkan sağlar.
Yaratıcı drama, kişilerin oluşturdukları kurgular içinde yer alan karşıtlıklar ve çatışma anlarında düşünme becerilerini kullanmalarını, dolayısıyla bireyin zihinsel gelişimine ortam sağlar.
Yaratıcı drama, kişilerin istediği davranışı, düşünceyi, duyguyu… roller üzerinden ifade edebilme ortamı yaratır.
Yaratıcı drama, kişilerin farklı konu, olay ve durumlarla karşılaşmasını sağlayarak, gerçek yaşamdaki birçok şeyi deneyimlemesini sağlar.
Yaratıcı drama, kişilerin kendini ifade etme, dinleme, anlama gibi önemli iletişim unsurlarını deneyimleyerek geliştirmesine ortam sağlar.
Yaratıcı drama, kişilerin karşılaştığı sorunları anlama, soruna uygun çözüm veya çözümler üretmesine ortam sağlayarak, sorun çözme becerilerinin gelişimine destek sağlar.
