Her ebeveyn çocuklarının geleceği ve becerileri ile ilgili hayaller kurar beklentiler geliştirir.
Çocuğun nasıl bir kişiliğe sahip olacağı veya hangi mesleği yapacağının yanında becerilerinin neye yatkın olacağı da erken yaşlardan itibaren aile içinde konuşulur. Anne babalar çocukları için önce sağlıklı ama başarılı olsun, doğayı, hayvanları, müziği, çevresindekileri, kendisini sevsin, arkadaşları ile problemleri olmasın, sorunu olduğunda halledebilecek kadar güçlü olsun, sosyal olsun, yalnız kalmasın, onun için sınavın sonucundan çok parmak kaldırmak daha önemli olsun, bildiklerini anlatabilsin, yaratıcılığını her alanda sergilesin, yaşamında gri balık olmak yerine renkli balık olmayı seçsin vb. pek çok duygu ve düşüncelere sahip olurlar. Çocuklar kendilerini ifade ettikleri ölçüde gelişirler. Bu nedenle sanat çocuğun kendini geliştirmesine büyük imkân tanır. Peki, sanat nedir? En basit tanımıyla yaratıcılığın ya da hayal gücünün ifadesidir.
Sanat, çocuğun kendisini tanıması, kişilik gelişimi, sosyalleşmesi ve duygusal dışavurumu açısından çok önemlidir. Eğer sanat olmazsa konuşma dünyası araçsız kalır. Sanat, çocuklardaki enerjiyi ve var olan kapasiteyi ortaya çıkarırken onların etmesine olanak verir. İletişim ve kendini ifade etme sürecinde çocuğun yaratıcı çözümleri, başarı ve özgüven duygusunun gelişmesini sağlar. Özgüveni gelişmiş, başarı duygusunu tatmış çocuk, bir birey olarak başka insanlarla karşılıklı sevgi, saygı ve anlayış içinde yeni ilişkiler geliştirir.
Çocuk bu yeni ilişkileri ile sorumluluk alma, kendini tanıma, yönetme ve değerlendirme yetilerini kazandıracak bilgi ve becerileri kazanır. Bu becerilerin kazanılmasında oyun ve sosyal ilişkiler kadar sanat eğitimi de etkili olur. Bu süreçte çocuğunun sanatın bir dalı ile uğraşması çoğu ebeveynin tercihidir. İster sanata çok yetenekli, ister sadece sanatı hayatında görmekten keyif alan bir çocuk olsun, iki durumda da en önemlisi, çocuğun kendi becerileri ölçüsünde ve hevesi doğrultusunda yol almaktır.
Bütün çocuklar doğal olarak yaratıcıdır. Hepsi değişik yeteneklerine bakmaksızın sanattan tat alma güdüsüne sahiptir. Anne babanın görevi çocuğa duygularını tam olarak kullanma fırsatı vermektir. Başlamak için hiçbir zaman çok erken ya da çok geç değildir. Bebeğinin yatağın’ rüzgârda kıpırdayan yaprakları görecek şekilde yerleştiren anne, çocuğunu gözlerini kullanmaya teşvik etmiş olur. Çocuğuna bir yaprak uzatan baba onu bakmaya, dokunmaya, koklamaya, yaprağı incelemeye, ayrıntılarını görmeye teşvik eder.
Çocuklarını bakmaya, dinlemeye, dokunmaya, koklamaya devamlı olarak teşvik eden anne babalar mümkün olan en olumlu yoldan, çocuğun iç deneyim dünyası ile dış anlatım dünyası arasında köprü kurmasına yardımcı olur. Böylece, sanatın asla zayıf bir kopya değil, zengin bir yansıma olduğunu anlamasına yardımcı olur.
Sanatın Çocuklar Üzerindeki Etkisi
Çocukların sanatla ilgilenmeleri iki şekilde olabilir. İlk olarak çocuğun özel yeteneği doğrultusunda sanatçı olarak yetiştirilmesi ve sanat etkinlikleri ile yoğun olarak ilgilenmesi, etkinlikle ilgili ders almasından bahsedebiliriz. Böyle bir deneyim için mutlaka çocuğun neye ilgisinin olduğu belirlenmelidir. Çünkü sanatçı olmak uzun ve emek isteyen bir yoldur.
İkinci yol ise sanatın etkinlikler yolu ile çocuğun hayatında var olmasıdır. Resim, müzik, dans, tiyatro gibi etkinliklerin çocuğun dünyasına katkısı büyüktür. Bu etkinlikler çocuğun;
Kendini tanımasına yardım eder.
Hayal dünyasını geliştirir.
Duygularını rahatça ifade etmesine imkân tanır.
Farklı bakış açılan geliştirebilmesine yardımcı olur.
Beden, zihin ve ruh sağlığını olumlu etkilenir.
Olumlu bir benlik algısına sahip olmasını sağlar.
Özgüvenini geliştirir.
Sosyal becerilerini geliştirir.
Duygusal zekâsını besler.
Okul başarısını olumlu etkiler.
Sağlam bir kişilik geliştirmesine katkıda bulunur.
Tüm bu olumlu gelişmelere sahip olmak için çocuğun bir sanat kursuna katılması veya özel ders alması da gerekmeyebilir. Çünkü resim ve müzik gibi sanatsal faaliyetler günlük hayatımızın içinde var olabilir. Çocukların sanata olan ilgileri aile tarafından da beslenebilir.
Sonuç Ve Öneriler
Yaratıcılık sadece sanatçılara özgü bir yetenek değildir. Doğuştan gelen bir yetenek olan yaratıcılığın gelişmesi ve ilerlemesi için uygun ortam ve çevre koşullarının sağlanması gerekmektedir. Yaratıcı bir ortam kısıtlayıcı, otoriter ve aşırı derecede yapılandırılmış olmamalıdır. Yaratıcılığın açığa çıkarılmasında önemli role sahip olan öğretmen kendine güvenen, bilgili, doğal, içten ve coşku dolu olmalıdır. Çocukların yaratıcı ve üretici olmaları için ilk şart onların serbest olmaları ve ellerindeki araçları çekinmeden ve korkmadan kullanabilmeleridir. Bu da sanat eğitimiyle sağlanabilir. Anne-baba ve eğitimcilerin yaratıcılık, yaratıcı düşünme, sanat eğitimi ve bunların yararlar konusunda bilgilendirilmesi, eğitimin her kademesinde sanat eğitimine önem verilmesi, çocukların ezbercilikten kurtarılması, çocukların ilgi ve yeteneklerine uygun programların hazırlanması, anne-baba ve eğitimcilerin işbirliği içinde çalışması önerilebilir.
Çocuğunuzun sanatın olumlu etkilerinden yararlanması için anne baba olarak yapabilecekleriniz:
Çocuğunuzun erken yaşlardan itibaren sanatla iç içe olmasını sağlayın.
Tiyatro dans gösterileri, resim sergileri ve konserlere hayatınızda yer verin.
Evde sanat malzemeleri bulundurun. Okulla ilgili proje ödevlerinde bu tür malzemeleri kullanmaktan çekinmeyin. Ev içinde değişik sanat uygulamalarını ailece yapın.
Bol bol müzik dinleyin.
Basit ama işlevsel müzik aletlerini tecrübe etmesine imkan tanıyın.
Müze ve sergi gezileri yaptırın, ancak bu gezilerin çocuğun yaş ve gelişim seviyesine uygun olmasına özen gösterin.
Tatillerde sanatı hayatınıza daha çok katın.
Çocuklarınızın atölye çalışmalarına katılması ve yeteneklerini keşfetmesi için fırsat yaratın.
KAYNAKÇA
Yavuzer, H., “Ana-Baba ve Çocuk”, Remzi Kitabevi, 11. Baskı, İstanbul, 1998.
Yavuzer, H., “Çocuk Eğitim El Kitabı”, Remzi Kitabevi, 11. Baskı, Istanbul, 1998.
Gençaydın, Z., “Sanat Eğitimi”, AÖF Yayınları, 1993.
Bilfen Okulları Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü.
www.kucukinsan.com.tr www.guncedanismanlik.net
